بررسی مارکرهای چند شکلی در ناحیه ژنی دیستروفین

دیستروفی عضلانی دوشن و بکر (dmd/bmd) بیماری های وابسته به x مغلوب می باشند که در اثر جهش در ژن دیستروفین و در نتیجه نقص یا کمبود پروتئین دیستروفین ایجاد می شوند. با توجه به اندازه بزرگ ژن دیستروفین و تعداد زیاد جهش ها در این ژن شناسایی حاملان بیماری بوسیله تعیین مستقیم جهش پر هزینه و زمان بر است. شناسایی حاملان بیماری dmd/bmd بوسیله روش غیرمستقیم (آنالیز پیوستگی) در کشورهای در حال توسعه مقرون به صرفه است. از مواردی که در آنالیز پیوستگی به هنگام انتخاب مارکرها باید در نظر گرفته شود هتروزگوسیتی مارکر، عدم تعادل پیوستگی بین دو مارکر و لوکوس بیماری زا است. در این مطالعه سه مارکر 5dys-i ، str07a و 3dys برای بررسی قابلیت استفاده آنها در تشخیص حاملان بیماری دیستروفی عضلانی دوشن/بکر در جمعیت اصفهان انتخاب شدند. در این مطالعه ژنوتیپ سه مارکر 5dys-i ، str07a و 3dys در 125 فرد غیرخویشاوند (100 زن و 25 مرد) در جمعیت اصفهان مشخص گردید. dna از سلول های هسته دار خونی استخراج گردید. ژنوتیپ افراد با تکنیک pcr بوسیله پرایمرهای اختصاصی و به دنبال آن الکتروفورز بر روی ژل پلی اکریل امید و رنگ امیزی نیترات نقره مشخص گردید. فراوانی آللی و درجه هتروزیگوسیتی با برنامه genepop تخمین زده شد. محاسبه عدم تعادل پیوستگی با استفاده از نرم افزارpowermaker صورت گرفت. نتایج بدست آمده نشان دهنده حضور 4، 10 و 4 الل به ترتیب برای مارکرهای 5dys-i ، str07a و 3dys می باشند. الل های اصلی برای مارکرهای 5dys-i ، str07a و 3dys به ترتیب فراوانی 45/0 ، 227/0 و 443/0 نشان دادند. هتروزیگوسیتی مشاهده شده برای سه مارکر 5dys-i ، str07a و 3dys به ترتیب 14، 55 و 34 درصد بود. مقدار p به دست آمده بوسیله نرم افزار powermaker برای جفت مارکرهای 5dys-i _ str07a بیشتر و جفت مارکر5dys-i_3dys و str07a _ 3dys کمتر از 05/0 بود. شدت عدم تعادل براساس علامت d بیشتر از صفر و کوچکتر از 3/0 بدست آمد. مطالعه حاضر نشان می دهد که مارکر str07a دارای درجه هتروزیگوسیتی بالایی در جمعیت می باشد. بنابراین مارکر str07a می تواند به عنوان مارکر اگاهی دهنده در مطالعات انالیز پیوستگی و شناسایی ناقلین در جمعیت اصفهان به کار رود. استفاده از مارکرهای 5dys-i و 3dys به تنهایی برای تشخیص ژنتیکی توصیه نمی شوند و در مواقعی که تشخیص تنها بر اساس داده های بدست آمده بوسیله این مارکرهاست باید احتیاط شود. در جمعیت مطالعه شده str07a دارای پیوستگی نامتعادل با 3dys است و 5dys-i نیز با مارکر 3dys پیوستگی نامتعادل دارد. همچنین هاپلوتیپ 3/3/3 به عنوان هاپلوتیپ گویا در جایگاه ژنی دیستروفین به ترتیب برای سه مارکر 5dys-i ، str07a ، 3dys در جمعیت ایرانی تعیین شد که می تواند در شناسایی افراد ناقل و تشخیص پیش از تولد بیماری dmd استفاده گردد.